Als je dit leest is Jan van Aert geen directeur van de Fiep meer. Toch is deze ervaren onderwijsman de aangewezen persoon om te vertellen over het werken op de brede school Fiep Westendorp in Amsterdam. Wat gaat hij het meeste missen aan het werken op school? En welke tips heeft hij voor alle onderwijscollega's?
“Deze week neem ik vakinhoudelijk afscheid, volgende week ga ik opruimen”, zegt Jan, terwijl hij om zich heen kijkt in de kamer die hij met (inmiddels de kersverse directeur van de Fiep) Sofie Coronel deelt. Het wordt allemaal uitgedeeld: de souvenirs, die Jan meenam van reizen en de souvenirs die hij kreeg van leerlingen. De voorzittershamer die hij van ouders kreeg toen hij als directeur startte op de nieuwe locatie van de Fiep blijft bij Sofie.
44 jaar en 4 maanden werkte Jan in het onderwijs. In ’79 en ’80 werkte hij in Hilversum, maar sindsdien werkt hij op de school die voorheen Sint Jan de Doper heette. “Ik begon als leerkracht, tot 1992 stond ik fulltime voor de klas. Ik werd IB’er en later leidinggevende van een nevenvestiging van de school. Sinds 1999 ben ik directeur.”
Of hij ooit iets anders heeft geambieerd? “Ja, zo rond mijn 45ste, maar vrij snel erna kwamen er twee nieuwe uitdagingen op mijn pad: een nieuw gebouw voor de Fiep en de stichting Teachers4Teachers (T4T).”
Wat is Teachers4Teachers?
“Het is een uniek nascholingsaanbod in Kenia, waarbij Nederlandse en Keniaanse onderwijsmensen met elkaar in gesprek gaan over onderwijs bv. Interactive learning. Onze slogan is: to meet, to connect, to learn. Net als op school, in die volgorde! Eerst een relatie opbouwen, oprechte belangstelling tonen, zodat je elkaar vervolgens kan opstuwen naar een hoger level. Deelnemers kijken na 12 dagen in een volledig andere setting met nieuwe ogen naar het onderwijs. In het voorjaar gaan we met leerkrachten en in het najaar met schoolleiders. Vanuit ASKO gaan er in februari vijf collega’s mee naar Kenia.”
En hoe zit het met de andere uitdaging?
De al stralende Jan begint nu echt te glunderen: “Het realiseren van een nieuw gebouw voor de Fiep. Wat een samenwerking was dat met de architect! Het was in de tijd van de financiële crisis, waardoor veel mogelijk was. Ik wilde houten wanden, geen wafeltjesbehang, geen klinisch ziekenhuisachtige uitstraling. Ik wilde iets warms. En dat is gelukt.”
De Fiep is inderdaad een bijzonder mooi gebouw, met aan de buitenkant groene wanden, waardoor het er elk seizoen anders uitziet. Door de indeling, het hout, en het vele glas en de groene vloeren, oogt de school open en knus. En de akoestiek is opvallend, er is geen galm, zo beaamt ook Jan: ”Soms loop ik door de school en denk ik: hier zijn nu vierhonderd kinderen, maar dat hoor je niet”.
In 2012 startte de school in de nieuwbouw met 186 kinderen in een tijd waarin veel gebouwen in Nieuw West afgebroken werden. Er was leegstand, er was sprake van radicalisering in de wijk, de school had te maken met de onderkant van de samenleving. Er had voor een andere locatie in Amsterdam gekozen kunnen worden, maar Jan kon zich vinden in het idee van de gemeente: “Het bouwen vanuit de gedachte van dorpskernen, zodat men elkaar in de wijk kan leren kennen. En dat kwam goed van de grond.”
Wat kenmerkt de Fiep?
“De Fiep is een hele stabiele school met een trouw team. Vanuit de historie is er sprake van een soort ‘Fiep-laag’. Daarmee bedoel ik typische dingen die we al meer dan 40 jaar doen. Zo zijn er al decennia lang schoolreisjes met overnachting, gaat groep 8 altijd vier dagen naar Ameland en zijn er musicals, zoals de kleutermusicals die tot stand komen met hulp van de Fiep Westendorp Foundation. Ook hebben we de Fiep-loop (in plaats van de Avondvierdaagse) en slapen de oudste kleuters voor ze naar groep 3 gaan een nacht op school in de gymzaal. Deze groepsvormende activiteiten hebben een belangrijke plek in het onderwijsprogramma van de Fiep.
De ‘Fiep-laag’ blijft hopelijk behouden, het is een bewezen iets. Ik werd laatst verrast met een reünie, 81 oud-leerlingen waren aanwezig. Wat hen het meest bij is gebleven? De herinneringen aan hun basisschool en dan met name de reisjes naar Ameland, de musicals, de kerstdiners! Natuurlijk leren we kinderen kennis aan, we leren hen te leren en te socializen, maar het meegeven van goede herinneringen voor het leven is het allerbelangrijkste!
Op dit moment kent onze school een hele brede populatie, met uiteenlopende tradities en culturele achtergronden. Bij de Fiep zetten we actief in op investeren in elkaar. Voor ouders zijn er o.a. koffieochtenden en er is een actief ouderinitiatief. Vooral na corona merk je hoe essentieel en fijn het is als ouders elkaar zien en van elkaar leren. School is er niet alleen voor kinderen, ook ouders en collega’s moeten blijven inzetten op persoonlijke groei.”
De Fiep, inclusief Fiep-laag, valt vanaf januari onder ASKO, wat vind jij daarvan?
“Dat onze school vanaf januari officieel onder ASKO valt voelt als een logische stap. Het KBA werd té klein. Tijdens de kennismaking hoorden we over de ASKO Familieschool, dat past perfect bij de Fiep! ASKO is een veel grotere organisatie dan KBA. Zoals sommige zaken bij ASKO geregeld zijn, zoals ICT, ik vind het knap. Het Koersplan voor de komende jaren is duidelijk. En iets dat ik belangrijk vind, persoonlijke ontwikkeling, staat in het Koersplan hoog aangeschreven.”
44 jaar en 4 maanden in het onderwijs… Hoe heb je dat volgehouden?
“Zo moeilijk was dat niet. Elk decennium had wat te bieden voor mij. Ik heb altijd fijne collega’s gehad en veel kunnen doen wat ik zelf wilde. Ik heb veel steun ervaren van bestuurders, collega’s en van ouders. Daarbij was er ook sprake van een portie geluk: weinig uitval door ziekte, geen grote heftige gebeurtenissen. En ik heb een positieve mindset! Daarnaast de kinderen natuurlijk. Er zijn weinig beroepen waarbij je dagelijks vóór half negen al lachend, soms knuffelend begroet wordt met “goedemorgen meester Jan!”. Ik vrees dat ik dit laatste enorm ga missen!”
En dan nu: pensioen! Wat ga je doen Jan?
“Toen ik een tijdstip zocht om te stoppen, dacht ik: waarom tot het randje gaan? Ik voel me nu nog goed. Ik stap nog niet uit het onderwijs, ik blijf verbonden bij Teachers4Teachers.” En dan hardop lachend: “En ik heb in 2022 nog een interim-opleiding gedaan dus ik ben tot mijn 70e geregistreerd directeur, wie weet wat er zich gaat aandienen!”
Heb je tips voor je onderwijscollega’s?
“Geef kinderen vooral goede herinneringen mee. Waak voor polarisatie, zorg dat elk kind op de eerste plaats staat, blijf zoeken naar een juiste balans tussen het individu en de groep. Het is fijn om bij een groep te horen, dat je mag profiteren van de groep en een bijdrage mag leveren aan de groep. En blijf lief voor elkaar!”
