Interventieprogramma Bouw!: (hoe) werkt dat?

Cherish Day (onderwijsassistent groepen 1 t/m 8) en Kimberley Houtenbos (coördinator Bouw! & onderwijsassistent onderbouw) hebben Bouw!, het interventieprogramma dat voorziet in extra ondersteuning, instructie en oefening in (voorbereidend) lezen, succesvol neergezet op de Lidwinaschool. Wat zijn volgens hen de voordelen van dit programma, wat zijn de uitdagingen en waarom loopt het zo goed op hun school? Het dreamteam vertelt!

Wanneer wordt Bouw! ingezet?

We zetten Bouw! in als we via leerkrachten horen dat er twijfel is of leerlingen in groep 3 het technisch lezen op kunnen pakken. Bouw! is een twee jaar durend programma dat adaptief werkt, gericht op het niveau van het kind.

Wat is jullie grootste uitdaging?

Een van de uitdagingen waar wij tegenaan liepen is het vinden van tutoren. Bouw! combineert goed doordachte computerondersteuning met de inzet van een tutor die naast het kind zit en aanwijzingen geeft. Elke leerling wordt begeleid. Officieel mag je tutor zijn als je M6 leesniveau hebt, je moet voldoende kennis hebben van spelling en leesregels. Onze school heeft twee locaties, de bovenbouw leerlingen met M6 zitten op een andere locatie dan de leerlingen die Bouw! doen. We kunnen dus geen leerlingen uit de bovenbouw inzetten als tutor. Samen met een vrijwilliger en de inzet van stagiaires begeleiden wij zelf onze leerlingen bij het werken met Bouw! en het afnemen van de toetsen. Dat is soms een puzzel, maar het lukt altijd. De samenwerking met ouders is ook essentieel. Wij oefenen een van de vier momenten op school. Wil je Bouw! Als succesvolle interventie inzetten dan zijn er nog drie oefenmomenten per week nodig. We gaan dus echt een samenwerking aan met ouders.

Op jullie school ronden veel leerlingen het programma af, hoe kan dat?

Je hoort leerlingen wel eens zeggen: ‘Ik ben er klaar mee!’. Maar ze weten dat als het afgerond is ze een diploma krijgen, dat motiveert. Ja, het is een programma, maar wij zien het ook als sociaal momentje. We zorgen dat het voor de leerling naast een leerzaam vooral een leuk moment is!

Naast oefenen op school moet er ook thuis geoefend worden, dat lukt vast niet altijd..

Voordat een leerling met het programma begint is met het thuisfront besproken dat er thuis geoefend moet worden en iemand met M6 leesniveau de lessen moet begeleiden. Het is thuis voor sommige leerlingen lastiger om de motivatie vast te houden. Het programma is enkel succesvol als er met regelmaat geoefend wordt, dat gaat echt over een aantal minuten en een aantal lessen dat gedaan moet worden. Als we zien dat een leerling weinig oefent neemt onze Intern begeleider (IB’er) contact op met de ouders. Zij gaat in gesprek met ouders over de vraag waarom het niet lukt. Krijgt de leerling dan toch geen ondersteuning, dan stoppen we ook op school. Binnen de groep blijft de leerling extra instructies krijgen van de leerkracht maar inzet van Bouw! is dan geen juiste interventie meer. Mocht het thuis vanwege omstandigheden niet lukken, dan doen we het op school, maar dat is een uitzondering. Het is met opzet de IB’er die dat soort gesprekken voert, zo wordt er meteen breed meegekeken naar de leesontwikkeling van het kind.

Wat willen jullie leerkrachten die met Bouw! (gaan) werken meegeven?

Blijf in gesprek met de leerling. Bouw! biedt veel herhaling, dat is soms wat saai. Maar de herhaling is wel wat ze nodig hebben. Ouders mailen als een les is afgerond en er getoetst moet worden. Als de toets is afgerond sturen wij vervolgens een mailtje naar het thuisfront: ’Uw zoon/dochter heeft de toets afgerond’. We geloven in de persoonlijke benadering.

Vaak kan de leerkracht al in groep 2 zien welke leerling een risico loopt op het ontwikkelen van leesproblemen. Onderzoeken waarin de ontwikkeling van leerlingen langdurig gevolgd is, tonen aan dat in het bijzonder een lage letterkennis en een zwak fonologisch bewustzijn in groep 2 belangrijke voorspellers zijn van latere leesproblemen. Het is de taak van school om vroegtijdig te screenen op deze vaardigheden. Ook kinderen met een familiair risico op dyslexie lopen een grote kans om zelf ernstige leesproblemen te ontwikkelen. Het is daarom goed om bij ouders na te gaan of er sprake is van leesproblematiek in de familie.

Goed om te weten: als een leerling het programma heeft afgerond en er is nauwelijks of geen vooruitgang, dan dient dit als bewijs bij het aanvragen van de vergoedingsregeling dyslexie!

De implementatie van Bouw! is op de Lidwina opvallend succesvol, wat is jullie geheim?

Afgelopen jaar was een proeftuintje, waarin we gekeken hebben hoe we het in wilden gaan zetten. Dat heeft goed uitgepakt. We zien dat wat we doen effect heeft. Bouw! ontlast de leraar en het haalt een stukje frustratie weg bij leerlingen. Alle letters zitten erin, leesregels, veel herhaling. Ons geheim? Naast de persoonlijke benadering is dat sowieso onze samenwerking, die is heel goed, dat helpt echt. We werken samen als een dreamteam. Hoe wij het aanpakken delen we graag.

Bouw! in de praktijk op de Lidwinaschool

• LK meld bij IB / coördinator Bouw! (CB) leerling aan.
• LK heeft oudergesprek, toestemming nodig en uitleg rol ouder .
• 1x in de week op school aanbod door CB/OOP en vrijwilliger en 3x in de week thuis (totaal 60 minuten oefenen).
• Coördinator Bouw! en OOP versturen informatie en inloggegevens naar ouders (middengroep 3 eerst instaptoets).
• Als ouders thuis bij een toets zijn aangekomen mailen ze CB en nemen CB en/of OOP toets af.
• Als de toets is afgenomen mailen CB/OOP ouders vanaf waar er verder geoefend kan worden.
• CB/OOP houden in ParnasSys bij wat de ontwikkeling is.
• CB heeft elk kwartaal bouwoverleg met LK groepen 3.
• CB/OOP hebben rond elke vakantie overleg met IB.
• Indien gewenst sluit CB aan bij oudergesprek.
• Bouw! Is opgenomen in de zorgkalender van de school: overlegmomenten, instroom leerlingen.

Voordelen van Bouw! op een rijtje

• Bouw! is een preventief programma dat leerlingen ondersteunt bij beginnende geletterdheid en leren lezen. Het programma geeft inzicht in alfabetische principes als de klank-tekenkoppeling en draagt bij aan de ontwikkeling van het fonemisch bewustzijn.

• Zet Bouw! in op ondersteuningsniveau 2 en 3. Het is geschikt voor leerlingen vanaf halverwege groep 2 tot en met groep 4.
  • Voorkomt onnodige frustratie en leesproblemen bij de leerling.
  • In te zetten met niet-professionele tutoren op ondersteuningsniveau 3.
  • Bewezen effectief zowel wetenschappelijk als in de praktijk!
• De LK wordt ontlast.
• Bouw! kan vroegtijdig en langdurig kan worden ingezet op ondersteuningsniveau 3. Er worden (deel)toetsen afgenomen waarmee nagegaan wordt wat een leerling beheerst. Als een leerling ondanks intensief werken met Bouw! geen of nauwelijks vooruitgang laat zien bij tussentijdse observaties en hoofdmetingen, is het op basis van de digitaal opgeslagen gegevens aantoonbaar dat de school heeft voldaan aan zijn zorgplicht op niveau 3 en kan de leerling worden aangemeld voor de vergoedingsregeling dyslexie.

Afkortingen

• LK = leerkracht
• IB = internbegeleider
• CB = coördinator Bouw!
• OOP = onderwijsondersteunend personeel

Speerpunt Koersplan

Speerpunt 1 B in ons Koersplan: alle leerlingen verlaten groep 8 functioneel geletterd. We doen geen concessies als het gaat om het basisniveau geletterdheid en doen er alles aan om alle leerlingen leesplezier bij te brengen. Klik hier om meer te lezen over de urgentie en over wat wij afspreken om onze leerlingen maximale kansen te bieden.